Bolesław Prus - "Lalka" oraz "Ludzie bezdomni" Stefana Żeromskiego. Analiza i interpretacja, Mautra 2012pp

Wypracowanie maturalne arkusz: Maj 2012 poziom podstawowy.

Temat: Porównaj postawy życiowe Izabeli Łęckiej i Joanny Podborskiej ukazane w podanych fragmentach "Lalki" Bolesława Prusa i "Ludzi Bezdomnych" Stefana Żeromskiego. Odwołując się do znajomości utworów, zwróć uwagę na okoliczności, które miały wpływ na ukształtowanie osobowości bohaterek.

Obie postacie zostały zestawione ze sobą na zasadzie kontrastu. Biedna, osierocona i pracująca sama na swoje utrzymanie Joanna Podbroska została zestawiona ze szlachcianką żyjącą w luksusie, doznającej "wiekuistej wiosny" Izabelą Łęcką. Istotną różnicą jest jeszcze sposób ich opisu. Joanna jest charakteryzowana przez własne wpisy w pamiętniku, natomiast Izabelę Łęcką, charakteryzuje 3-osobowy narrator.

Izabela Łęcka dzieli świat na dwie kategorie: czarodziejski i zwyczajny. Przekonana o swojej nadzwyczajności, postrzega świat jako widowisko odgrywane specjalnie dla niej, w którym luksus i piękno jest czymś zupełnie naturalnym. Uważa, że tzw. "świat zwyczajny" jest stworzony na jej usługi, a ludzie pełniący służbę wobec niej są szczęśliwi z tego powodu, ponadto jest przekonana o tym, że ich ciężka praca jest karą za grzechy. W swoim zachowaniu przejawia głównie narcyzm i egoizm, aczkolwiek można śmiało powiedzieć, że jest infantylna i despotyczna.
Zupełnie inaczej życie postrzega Joanna Podborska, która traktuje je, jako pole nieustannej walki. Dostrzega różnice między swoim życiem, a życiem innych, co rodzi też uczucie wyobcowania i odczuwania samotności. W przeciwieństwie do Łęckiej pracę traktuje, jako konieczność, dająca jej tym samym niezależność. Z zapisków jej pamiętnika jasno wynika, iż jest osobą zaradną i pracowitą, przy tym mającą dystans do siebie jak i innych ludzi.
Postawa wobec życia Izabeli Łęckiej wynika, choćby z statusu społecznego(szlachta), a tym samym z wychowania i edukacji. Narrator opisuję Łęcką, jako osobę nie posiadającą podstawowej wiedzy (np. znajomość pór roku i dnia) oraz we wszystkim wyręczaną(największy wysiłek to naciśnięcie dzwonka elektrycznego), czego skutkiem jest fałszywe wyobrażenie o świecie, spowodowane przede wszystkim izolacją od świata "zwyczajnego".
Do jej zepsucia doprowadził również luksus jakim się otaczała.
Wciąż rozpieszczana przez otoczenie zachwycone jej urodą, również za granicą, doprowadziły do do pielęgnowania jej egoistycznej natury.
Joanna Podborska miała szersze perspektywy w spojrzeniu na świat. Wczesna utrata rodziców zmusiła ją do podjęcia pracy w celu zapewnienia bytu sobie i braciom. Brak rodziny i domu oraz świadomość spoczywającej na niej odpowiedzialności (za siebie i braci), czyni z niej osobę szlachetną, gdyż gdy dowiaduje się, iż Henryk ją okłamywał zamiast żalu i wyrzutów postanawia mu pomóc, niezależnie od ilości nowej pracy.
Obie bohaterki przyjmują zupełnie odmienne postawy wobec życia, świata i ludzi. Ich postawy wynikają z odmiennych doświadczeń życiowych oraz odmiennego losu. Różnice dotykają również środowisk społecznych, z których się wywodzą jak i z sytuacji materialnej i rodzinnej.