Stanisław Wyspiański "Wesele" Analiza i interpretacja

Stanisław Wyspiański "Wesele" Analiza i interpretacja:
obecnie:
17 z 18 pytań

1.Jaką rolę odgrywa w dramacie Rachela? Odczytaj sens słów wypowiedzianych w scenie 36 wersy 1290-1293 aktu I.

„Chcę poetyczności
dla was i chcę ją rozdmuchać
zaproście tu na Wesele
wszystkie dziwy, kwiaty, krzewy,
pioruny, brzęczenia, śpiewy?"

Rachel jest inicjatorką przyszłych wydarzeń. Między innymi za jej namową Pan Młody i Panna Młoda zapraszają na wesele chochoła wraz z „towarzyszami”(osobami dramatu, których przybycie zapowiada Chochoł np. Wernyhora, Widmo, Hetman ...). Poeta jest oczarowany jej obyciem w literaturze oraz poetycką duszą. Rachela, jako jedyna z postaci postrzega wesele, jako przedmiot poezji i temat literacki. Za sprawą swojej tajemniczości i artystycznej duszy staję się inicjatorką przyjścia chochoła i jego czarów.Można ją porównywać do Stanisława Wokulskiego z „Lalki” B. Prusa, gdyż zarówno jak on, była samoukiem. Rachel w rzeczywistości nazywała się Pepa Singer i nie była tak rozpoetyzowaną jak przedstawił ją Wyspiański, dopiero po premierze „Wesela” zaczęła dopasowywać się do artystycznego wizerunku.

2.Sceneria w jakiej pojawia się Chochoł silnie oddziałuje na wyobraźnie, co ją tworzy?

Scenerię, w której pojawia się Chochoł tworzy nocna pora, a dokładniej północ kojarzona od zawsze z godziną duchów, co stwarza specyficzny nastrój pełen mroku i tajemniczości, wzmagany przez ciemność panującą za oknem i półmrok w izbie, gdzie pali się tylko mała lampka. Ożywiony Chochoł, podczas poruszania się wydaje dźwięk szeleszczącej słomy, co również wpływa na nastrój i budowę scenerii. Ostatnim elementem wpływającym na scenerię i nastrojowość, w której pojawia się Chochoł są jego tajemnicze słowa:

"Co się w duszy komu gra,
co kto widzi w swoich snach."

Słowa te odnoszą się do osób dramatu, będących odzwierciedleniem lęków, marzeń i pragnień osób, które nawiedzą. Przyjście osób dramatu w tej scenie zapowiada Chochoł.

3.Przybywające na wesele zjawy, wyrażały ważne w tamtych czasach idee, jakie?

Widmo-Marysia

Widmo to postać malarza Stanisława de Laveaux'a, wywodzącego się z francuskiej inteligencji, jest zmarłym narzeczonym chłopki Marysi(siostry Panny Młodej). Uosabia modną wówczas postawę chłopomanii(ludomanii), czyli fascynacji ludnością wiejską.

Stańczyk - Dziennikarz
Rycerz - Poeta
Wernyhora - Gospodarz

Stańczyk - związany z dworem Zygmunta Augusta
Rycerz - Zawisza Czarny związany z bitwą pod Grunwaldem w 1410 r.
Wernyhora - postać na wpół legendarna, działająca w I poł. XIX wieku

Te trzy osoby dramatu prezentują XV i XIX wieczne idee walki o wolność, patriotyzmu oraz troski o byt polityczny ojczyzny.
Stańczyk jest uosobieniem troski i dalekowzroczności politycznej, Rycerz stanowi uosobienie siły, męstwa i chwały rycerstwa polskiego, z kolei Wernyhora sojusz polsko - ukraiński (w kontekście utworu: szlachecko-chłopski)

Hetman - Pan Młody
Upiór - Dziad

Hetman przywołuje dni hańby narodowej i zdrady związanej z konfederacją Targowicką(1792 r.), która była wymierzona bezpośrednio w konstytucję 3-go Maja i doprowadziła do trzeciego rozbioru polski. Upiór to postać Jakuba Szeli, który stanął na czele powstania Krakowskiego, które doprowadziło do mordowania szlachty polskiej(właścicieli ziemskich, urzędników dworskich, księży) przez chłopów(podpuszczani przez władze austriackie) w historii nazwano to wydarzenie Rzeźnią Galicyjską, bądź Rabacją.
Obie te postacie (Hetman i Upiór) są symbolami zdrady i zbrodni.

4. Które sceny aktu III uznałbyś za najbardziej znaczące i dlaczego?

Najbardziej znaczące są dwie sceny tego aktu, mianowicie scena 34, w której Jasiek orientuje się, że stracił złoty róg i scena 37 kończąca cały utwór, w której to wszyscy weselnicy za wyjątkiem Jaśka uczestniczą w Chocholim tańcu. Są to dwie kluczowe sceny, gdyż w pierwszej z nich Jasiek uświadamia sobie, że zaprzepaścił szanse na wskrzeszenie ducha walki na rzecz "czapki z pawich piór", symbolizującej materialność chłopów. Z kolei druga przedstawiona scena symbolizuje, że naród polski nie jest jeszcze gotowy do walki narodowowyzwoleńczej.

5.Którzy bohaterowie i widma zestawione są na zasadzie opozycji, którzy - podobieństwa?

Widmo - Marysia (Podobieństwo)

Stańczyk - Dziennikarz (Opozycja):

Stańczyk zarzuca dziennikarzowi usypiania narodu, ponieważ nie pisze artykułów dotyczących przeszłości narodowej, nie wyszukuje momentów z historii godnych rozgłaszania pełny sławy i chwały, nie piszę nic o przyszłości, jego artykuły są puste i jałowe, nie krzepią narodu(nie podnoszą na duchu) i nie odwołują się do dumy narodowej, przeszłości, tradycji i uczuć. Dziennikarz to człowiek słaby, złamany na duchu. Jako przedstawiciel inteligencji pełniący rolę dziennikarza, powinien oświecać społeczeństwo i pobudzać do działania, chociażby po przez przywoływanie chluby narodowej, czego nie robi dziennikarz.

Poeta - Rycerz (Opozycja):

zestawienie na tej samej opozycji, co Stańczyk-Dziennikarz

Pan Młody - Hetman (Podobieństwo):

Obaj dopuścili się zdrady. Hetman zdradził ojczyznę, a Pan Młody swój stan społeczny, popełnił mezalians(ożenił się z przedstawicielką niższej warstwy społecznej)

Dziad - Upiór (Podobieństwo):

Obaj nie wierzą w pojednania szlachty i chłopów, ponieważ pamiętają Rzeź Galicyjską, jej skutki i konsekwencje. Ich stosunek do szlachty jest niechętny, wręcz wrogi.

Gospodarz - Wernyhora (Podobieństwo):

Obydwaj wierzą w solidarność szlachty i chłopów, w połączenie ich sił w walce o wolność..

6. Jak umotywujesz pokazanie się widma Marysi?

Marysia uświadamia sobie, że straciła szanse na awans społeczny.

7.Dlaczego, Dziennikarz w rozmowie ze Stańczykiem, wydaje się rozdarty wewnętrznie, głęboko nieszczęśliwy?

Stańczyk wręcza dziennikarzowi Kaduceusz, będący symbolem władzy i przewodzenia. Wręczenie Kaduceusza jest ironiczne, dziennikarz jest świadom tego, że powinien pełnić rolę przywódcy ideowego, ukierunkowywać myśl społeczeństwa i mobilizować tą myśl do odpowiedniego działania i czynu, a tymczasem nie robi nic, by pobudzić społeczeństwo. Nie piszę artykułów, które wpływałyby na postawę społeczeństwa zmieniając rzeczywistość, zdaje sobie sprawę, że źle wypełnia swoje obowiązki. Dziennikarz swoimi artykułami szerzy defetyzm, zabijając nadzieje i wiarę na zmianę rzeczywistości. W rozmowie ze Stańczykiem usprawiedliwia się tym, że jest już stary i zmęczonym.

8. Opozycja: Poeta - Rycerz, opiera się na zestawieniu słabości i mocy. Jak ją należy rozumieć w scenie 9 aktu II ?

Poeta szerzy dekadentyzm za pomocą swojej poezji, a powinien tworzyć tzw. poezję tyrtejską wzywającą do walki. W rozmowie z Rycerzem ujawnia się w nim paraliż woli życia i kompleks niemocy.

9. Jak rozumiesz słowa Hetmana:
"Jesteś szlachcic to się z nami pocałuj, jesteś wolny", skierowane do Pana Młodego?

Pan Młody żeniąc się z chłopką rozważa czy, aby na pewno podjął słuszną decyzję, czy nie zdradził swojego stanu społecznego, a tym samym nie sprzeniewierzył się pamięci swoich dziadów, którzy nie dopuszczali popełnienia mezaliansu.

10.Czy, tłumaczysz ukazanie się Upiora, Dziadowi?

Obaj nie wierzą w pojednania szlachty i chłopów, ponieważ pamiętają Rzeź Galicyjską, jej skutki i konsekwencje. Ich stosunek do szlachty jest niechętny, wręcz wrogi.

11. Najważniejszą zjawą utworu jest Wernyhora, co na to wskazuje?

Wskazuje na to, chociażby fakt, że Wernyhora jako jedyny pokazuje się też innym gościom wesela(Kubie, Staszkowi). Poza tym, zostawia po sobie namacany ślad w postaci złotej podkowy(która był podkuty koń Wernyhory i którą zgubił odjeżdżając ) oraz złotego rogu. Występuje on w dwóch planach(na dwóch przestrzeniach) fantastycznym i realistycznym.

12. Z jaką misją przybył Wernyhora do Bronowic, dlaczego właśnie teraz? Co zapowiada wspomniany Archanioł?

Wernyhora przybywa do Bronowic z misją wskrzeszenia ducha walki przy tym wykorzystuje obecną chwilę, gdyż w tym czasie odbywa się wesele, na którym są przedstawiciele dwóch różnych klas społecznych: mieszczanie wywodzący się z szlachty i chłopi, a niepodległość miała być ich wspólnym dziełem. Wśród nich znajduje idealnego kandydata do zjednania i poprowadzenia tych dwóch klas społecznych, jest nim Gospodarz, gdyż jest on inteligentem mieszkającym już 10 lat na wsi, gdzie docenia pracę chłopów i całą ich osobę. Wernyhora rozkazuje gospodarzowi "rozesłać wici", czyli powiadomić chłopów, że mają się zebrać przed Kościołem. Po zebraniu się wszystkich ma czekać na przybycie Wernyhory z Archaniołem (Godło Rusi Kijowskiej, czyli obecnej Ukrainy) i zadąć w róg po przez, który ożywi w społeczeństwie wolę walki i działania. Prócz tego ma wysłać do Warszawy posłańców, by Ci zwołali obrady sejmu:

"Leć kto pierwszy do Warszawy
z chorągwią i hufcem sprawy,
z ryngrafem Bogarodzicy;
kto zwoła sejmowe stany,
kto na sejmie się pojawi
Sam w stolicy - ten nas zbawi!"

Według biblii Archanioł Michał jest pogromcą Lucyfera, a w romantyzmie skąd należy odczytać jego symbolikę jako, że epoka Młodej Polski to inaczej epoka Neoromantyzmu, czyli epoka nawiązująca do tradycji romantyzmu. Symbol Archanioła w romantyzmie odczytuje się jako symbol walki o wolność. Wernyhora zapowiada swoje przyjście z Archaniołem, ponieważ jest wróżbitą ukraińskim, z kolei Archanioł Michał jest patronem Ukrainy.

13. Zwróć uwagę na polski strój Wernyhory, jego ukraińskie pozdrowienia, powołanie się na przymierze i zapowiedź powrotu z Archaniołem. Czy te elementy dadzą się połączyć w wspólną znaczeniową całość.

Wernyhora przybywając w polskim stroju podkreśla swoje podwójne obywatelstwo polsko-ukraińskie. Przymierze, o którym jest mowa mówi to przymierze trzech narodów: Polski, Litwy, Rusi Kijowskiej(Ukrainy). Symbolem przypieczętowującym to przymierze stanowi Bogurodzica.
Przymierze trzech narodów Polski(Matka Boska Częstochowska), Litwy( Matka Boska Ostrobramska), Ukrainy (Archanioł Michał) to wspólna walka, której patronować będzie jak pod Grunwaldem Bogurodzica

14. Czy pojawienie się Wernyhory da się jednoznacznie zinterpretować?
(pytanie zostało pominięte na lekcji o _ O)

15. W akcie I Gospodarz na tle innych inteligentów wypada najkorzystniej, na jaką opinie zasłużył po spotkaniu z Wernyhorą?

Po spotkaniu z Wernyhorą gospodarz nie zachował swojej dobrej twarzy, gdyż okazał się człowiekiem nieodpowiedzialnym i lekkomyślnym. Jego zapał został zgaszony przez Gospodyni, tym samym wykazuje się uległością. O jego lekkomyślności świadczy powierzenie złotego rogu osobie nieodpowiedniej dla tego zadania, mianowicie Jaśkowi, choć lepszym okazałby się tu np. Czepiec, który był zainteresowany sprawami poitycznymi i zaangażowany w niej. Ostatecznie okazał się człowiekiem słabym, niedojrzałym do powierzonego mu zadania, uległym, wygrała w nim niechęć do czynu i działania, jest marzycielem.

16. Nazwij symbole rzeczowe występujące w dramacie i odczytaj ukryty w nich sens.

Złota podkowa - Symbol szczęścia w walce o wyzwolenie narodowe, schowana do skrzyni przez Gospodyni symbolizuje szczęście, które nie nastąpi teraz, które zostało odłożone na później.

Czapka z pawimi piórami - symbol materializmu chłopów. Przełożenia spraw osobistych nad sprawy narodowe.

Złoty róg- symbol obudzenia woli walki

Kaduceusz - symbol przewodnictwa ideowego, wpływu na stan umysłu społeczeństwa

17. Chochoł pojawia się w "Weselu" na początku aktu II i na końcu aktu III. Jakie pełni funkcje, co symbolizuje? Czy symbol Chochoła, da się ująć w bardziej optymistyczną interpretację?

Chochoł na początku Aktu II jest inicjatorem przyszłych wydarzeń. W akcie III uświadamia przede wszystkim Jaśkowi, że stracił złoty róg, schylając się po czapkę z pawimi piórami. Każe Jaśkowi rozbroić gości wesela, którzy zastygli w oczekiwaniu na Wernyhorę i Archanioła, ma je rzucić w kąt.
Nakazuje Jaśkowi jeszcze :

"Ze skałek postrzepuj proch
i ciś je w piwniczny loch
Lewą nogę wyciąg w zad,
zakreśl butem wielki krąg;
ręce im pozałóż tak:
niech się po dwóch chycą w bok;
odmów pacierz, ale wspak.
Ja muzykę zacznę sam,
tęgo gram, tęgo gram:
będą tańczyć cały rok. "

Ich ustawienie się w pary jest symbolem pojednania, aczkolwiek nadal bardzo pozornego, które charakteryzuje postawa ludomańska.Chochoł otrzymawszy skrzypce od Jaśka zaczyna śpiewać
swoją piosenkę:

"Miałeś, chamie, złoty róg,
miałeś, chamie, czapkę z piór:
czapkę wicher niesie,
róg huka po lesie,
ostał ci się ino sznur,
ostał ci się ino sznur."

Taniec Chochoła jest "powolny, poważny, spokojny, pogodny, półcichy", jest to taniec
w którym brak żywiołowości, dynamizmu, energii i wigoru.Reasumując Chochoł na początku aktu II ożywia, a w III jego rola sprowadza się do usypiania. Symbol Chochoła można ująć bardziej optymistycznie, gdyż dosłowne znaczenie daje nadzieje na przyszłość.

18. Jak rozumiesz symbol Chocholego tańca, co może znaczyć tak zaplanowany układ kompozycyjny ?

Układ kompozycyjny, w którym pary kręcą się w kółko oznacza, iż inteligencja nie jest w stanie przezwyciężyć własnej niedojrzałości do czynu, a chłopi są jeszcze na tyle słabi, iż nie są w stanie przezwyciężyć tej niewiary we własną moc.

Powstałe przy okazji omawiania"Wesela"

(Moja wizja Chochoła w środku zeszytu z polskiego)