Bolesław Prus - "Lalka" - Stanisław Wokulski

Wokół złożonej osobowości Wokulskiego. Ocena postaci bohater.
Wokulski jest postacią bardzo złożoną. Jego osobowość nie jest jednoznaczna, lecz pełna sprzeczności.
Jako młody chłopiec chciał zostać uczonym i pomimo pierwszych sukcesów w tej dziedzinie, porzucił naukę, by spełnić swój patriotyczny obowiązek. Udział w powstaniu styczniowym przełożył ponad własne cele.
Życiowa konieczność zmusiła go do ślubu z wdową po majętnym Janie Minclu, co z kolei skazało go na zostanie kupcem, a po śmierci żony uczyniło go właścicielem całego majątku. Jego przedsiębiorczość, predyspozycja do robienia interesów, umiejętność przewidywania, odwaga i stałą gotowość do podjęcia ryzyka złożyły się na powiększenie jego funduszy. Od tej pory bohater zaczął zabiegać o względy swojej ukochanej. Miłość do Izabeli Łęckiej odznaczała się miłością romantyczną o ogromnej sile destrukcyjnej. Wokulski zaślepiony idealnym wyobrażeniem Izabeli, uczynił ją głównym czynnikiem określającym jego życie, decyzję, także w interesach, życiowe plany i aspiracje.

Wokulski przedstawiony został jako człowiek dwóch epok. Żyje pomiędzy epoką romantyzmu i pozytywizmu. Wychowany na dziełach wielkich romantyków, po katastrofie powstania styczniowego przystępuje do odbudowy swojego życia. O sobie mówił: "We mnie jest dwu ludzi - mówił- jeden zupełnie rozsądny, drugi wariat. Który zaś zwycięży?". Jest nieprzeciętną jednostką społeczną, niedocenianą przez współczesnych mu ludzi. Skazany na to, że wcześniej lub później zginie przytłoczony gruzami feudalizmu w społeczeństwie będącym w rozkładzie.
Tragizm Wokulskiego wyrasta nie tylko z nieszczęśliwej, niespełnionej miłości. Ma źródła również w wewnętrznym rozdarciu, spowodowanym stałą niemożnością podjęcia kluczowych decyzji. Przejawia się również w tym, że bohater nie pasuje do swoich czasów, a swoją przedsiębiorczością i życiową energią przerasta społeczeństwo, w którym żyje i które go nie akceptuje. Arystokracja nie akceptuje go, ponieważ nie jest jednym z nich, mieszczaństwo z tego samego powodu, w całym społeczeństwie nie ma dla niego miejsca.
W zakończeniu Wokulski jest życiowym bankrutem, ponieważ zawodzi go wszystko, w co wierzył: walka o wolność, nauka, praca, miłość. Utraciwszy zainteresowanie dawnymi celami życia nie potrafi znaleźć nowych, pogrąża się w rozgoryczeniu, poczuciu pustki i niespełnienia.
Z zakończenia powieści nie wynikają jednoznacznie późniejsze losy bohatera. Nie jest wiadomo czy romantycznie zginął pod gruzami Zasławskiego zamku, czy też pojechał do Paryża, aby pracować naukowo, co mogłoby przywrócić mu sens życia.

Ocena: 5