Powtórka przed maturą cz.1 - co warto wiedzieć poziom podstawowy i rozszerzony - LEKTURY

Powtórka przed maturą cz.1 "Starożytność - Średniowiecze - Renesans -Barok - Oświecenie", czyli co warto wiedzieć i jak się załapać na walor zarówno na podstawie jak i na rozszerzeniu ;)

                                                                       STAROŻYTNOŚĆ

Sofokles – „Król Edyp”

„Król Edyp” Sofoklesa to tragedia pochodząca ze starożytności. Źródłem treści jest mit o Labdakidach, który zapowiadał śmierć króla Teb – Lajosa i tragiczny los jego przyszłych potomków. Sofokles poruszył  w swoim utworze problematykę cierpienia człowieka, który podlega kaprysom losu – ciąży nad nim fatum.

Starożytność:
ramy epoki: od VIII p.n.e do V w n.e.
Co: CNOTA       FATUM         OJCZYZNA!
Narodziny stoicyzmu – dystans  i epikureizmu – radość
Hasła epoki: „Carpe diem”, „poznaj samego siebie”, „non omnis moria”, „złoty środek”

aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaŚREDNIOWIECZE



Dante Alighieri – „Boska Komedia”

„Boska Komedia” została napisana przez Dantego w latach 1307-1321. Poemat ten jest uważany za arcydzieło światowej klasy ukazujące miłość do Boga, kobiety i całego rodzaju ludzkiego.  Dzieło powstało w czasie wielkich konfliktów między cesarstwem, a papiestwem.

Średniowiecze:
ramy epoki od 966(chrzest Polski) do 1543r. (śmierć Kopernika)
Co: ŻYCIE WIECZNE          AUTORYTET            HIERARCHIA
Hasła epoki: „franciszkanizm”, „na większą chwałę Bogu”, „memento Mori”, „danse macabre”

                                                                       RENESANS

William Szekspir – „Makbet”

„Makbet” jest to tragedia pochodząca z Renesansu. Utwór powstał między 1605-1606, inspiracją dla Szekspira stały się autentyczne wydarzenia z XI wieku – objęcie władzy przez jednego z generałów po zamordowaniu ówczesnego króla Szkocji – Dunkana. „Makbet” określany jest również mianem dramatu szekspirowskiego, w którym autor skłania czytelnika do refleksji na temat mechanizmów władzy i zbrodni.

Renesans:
ramy epoki od 1543 do 1584 (śmierć Kochanowskiego)
Co: CZŁOWIEK      HARMONIA         PODZIW DLA ANTYKU
Hasła epoki: „człowiek miarą wszechrzeczy”, „nic co ludzkie nie jest mi obce”

                                                                            BAROK

Molier – „Tartuffe, czyli Świętoszek”

„Świętoszek” jest komedią obyczajów, która powstała w Baroku. Pierwsza wersja komedii ukazała się 1664, a druga pięć lat później w 1669.  Autor ostrze swojej krytyki wymierzył w obserwowaną w życiu politycznym i społecznym dewocję. Piętnowana w utworze obłuda była palącym problemem w XVII wiecznej Francji, kiedy do głosu doszła tzw. Kongregacja św. Sakramentu skupiająca wokół siebie fanatyków religijnych. Autorowi za publikację dzieła groziła ekskomunika, jednak z opresji wybawiła go opieka Ludwika XIV, który w utworze Moliera kryje się pod postacią mądrego i sprawiedliwego Księcia.

Barok:
ramy epoki: 1584 do 1740 ("Collegium Nobilium")
Co:ZASKOCZENIE                 DRAMATYZM              ZWĄTPIENIE W MOC CZŁOWIEKA
Hasła: „wszystko marność”, „życie jest walką”, „Jestem nawet w Arkadii”, „sacrum i profanum”, „życie snem”


                                                                            OŚWIECENIE

Liryka, nic z epiki ….

Oświecenie :
ramy epoki:  1740 do 1822("Ballady i Romanse" Mickiewicza)
Co: ROZUM       CZŁOWIEK OŚWIECONY        EDUKACJA       DEIZM          RACJONALIZM
Hasła: „Cogito ergo sum”, „tabula rasa”, „uczyć bawiąc”