Cyceron - Pro Archia [OPRACOWANIE + ŻYCIORYS CYCERONA]

MAREK TULLIUSZ CYCERON - Życiorys

- mówca;

- twórca klasycznego stylu prozy rzymskiej;

- autor dzieł filozoficznych (filozofia hellenistyczna + indywidualizm)

- autor dzieł z zakresu teorii wymowy, polityki 

Urodzony w Arpinum, w kraju Wolsków. Dnia 3-go stycznia 106 roku. Rodzina należała do stanu ekwitów.

Marek Tulliusz Cyceron Starszy ożenił się z Helwią (z rodu senatorskiego)

                                                                                  /    \

                                                                    Marek      Kwintus

                                                                    (106r.)      (104r.)

Recenzja Agory na zaliczenie

Ex malis eligere minima, czyli o wybieraniu zła koniecznego.

Agora, to hiszpański dramat historyczny reżysera Alejandro Amenábar, mający światową premierę 17 maja 2009 roku. Przez wielu nazywany filmem antychrześcijańskim, propagandowym, rozprzestrzeniającym negatywne stereotypy na temat chrześcijan i ich religii. Aby podjąć się próby analizy tego tematu, warto obejrzeć film dwukrotnie, konfrontując przedstawiony w nim obraz z faktami historycznymi.

ŚREDNIOWIECZE w pigułce

PERIODYZACJA KULTURY STAROPOLSKIEJ:

• periodyzacja: wewnętrzny podział na epoki i okresy literackie,

PIERWSZY OKRES:

• XI-XII wiek, faza dominacji języka łacińskiego,
• przewaga prozy artystycznej nad formami poetyckimi,
• twórcy przeważnie obcego pochodzenia,
• na prozę literacką składały się przede wszystkim: hagiografia i dziejopisarstwo,
• różnorodność tematów w poezji lirycznej,

DRUGI OKRES:

• XIII-XIV wiek, nadal dominował łaciński,
• piśmiennictwo było dziełem w większości rodzimych twórców,
• nowy gatunek prozy: kaznodziejstwo,
• szybki rozwój poezji liturgicznej, uprawiano różne formy dramatu liturgicznego,
• istotną rolę odgrywały poematy „stanowe” i pieśni o charakterze okolicznościowym,

TRZECI OKRES:

• XV wiek, emancypacja języka polskiego,
• w polskojęzycznej twórczości dominowała tematyka religijna, a główną jej formą była pieśń kościelna,
• ewolucja śpiewu kościelnego => formowanie się zwrotkowych poematów epickich bądź lirycznych, o szczególnym klimacie emocjonalnym,
• zaznaczenie w twórczości łacińskiej dwóch nurtów: tradycyjnego, związanego głównie z formami poezji i prozy kościelnej oraz budującej, i modernizującego się z wolna, głównie świeckiego, związanego ze środowiskiem dworskim lub uniwersyteckim.

Biblioteki [Opracowanie]

Pierwsze biblioteki greckie

• Według tradycji dwaj tyrani greccy - Pizystrat i Polykrates - zbierali książki.
• Pizystratowi przypisywano w starożytności wyznaczanie komisji, która miała zająć się zebraniem i zredagowaniem poematów "Iliady" i "Odysei".
• Istnienie biblioteki Pizystrata potwierdzał także pisarz rzymski Aulus Gellius, żyjący w drugiej poł. II w. n. e., oraz Izydor z Sewilli na przełomie VI/VII w. Ich świadectwa opierają się najprawdopodobniej na zaginionym dziele uczonego rzymskiego - Warrona z I w. p. n. e. pt. "De bibliothecis".

Kultura antyczna [PIGUŁA - OPRACOWANIE TEKSTÓW]

DIALEKTY

·            dialekt attycki: Sofokles, Eurypides – język starożytnych mówców ateńskich, sporadycznie Iliada i Odyseja

·            dialekt joński: epos, epika i wczesna historiografia nawiązywały do języka Homera

·            dialekt eolski:  liryka Safony i Alkajosa

·            dialekt dorycki: liryka chóralna (Pindar) i bukolika (Teokryt)

Grecy przyjęli alfabet od Fenicjan (bez samogłosek)

Dialekty w dziełach Starożytnych przenikały się czego przykładem może być Iliada i Odyseja, która głównie została napisana za pomocą dialektu jońskiego, jednak posiada sporadyczne wstawki attyckiego. W dialekcie attyckim wypowiadała się znaczna większość pisarzy okresu klasycznego. Dialekty były zależne od miejsca geograficznego oraz były stosowane jako wyróżnik formalny gatunku literackiego. W okresie hellenistycznym liczne dialekty scaliły się, dając początek grece koine, która była oparta i tak w większości na dialekcie attyckim.

Prawo Rzymskie [Opracowanie]

Prawo rzymskie

1.       Przedmiot wykładu prawa rzymskiego:

a)      prawo rzymskie stało się przedmiotem zainteresowania uczonych dzięki Irneriusowi (1050­–1125 r.);

b)     mówiąc o prawie rzymskim, mamy na myśli lata 753 p.n.e.–565 n.e.:

- data początkowa to założenie Rzymu, a końcowa to śmierć cesarza Justyniana;

- jako datę końcową rozwoju prawa rzymskiego przyjmuje się śmierć Justyniana, ponieważ za jego panowania miała miejsce największa w dziejach antyku kodyfikacja prawa;

c)      kodyfikacja justyniańska obejmowała 3 dzieła:

- Digesta (Pandectae) – zbiór fragmentów dzieł prawników rzymskich od I w. p.n.e.  do III w. n.e.;

- Institutiones – podręcznik prawa ułożony w oparciu o podobne dzieła napisane przez autorów w II i III w. n.e., wzorowany głównie na Instytucjach Gaiusa (II w. n.e.);

- Codex – zbiór konstytucji cesarzy rzymskich od Hadriana (panował w latach 117-138 n.e.) do Justyniana:

Te trzy dzieła wchodzą w skład Corpus Iuris Civilis, którego część czwartą stanowią Novellae, czyli zbiór konstytucji wydanych przez Justyniana i jego dwóch następców (Justyna II i Tyberiusza II) po roku 534;

RENESANS w pigułce

RENESANS

OKRESY:

Początki renesansowego humanizmu w Polsce (od połowy XV w. do ok. 1510r.)

I: PRERENESANS

lata 80, 90 XV w – 1510 Kulturę humanistyczną reprezentują przybysze – Kallimach i Celtis oraz nieliczne jednostki związane z ich działalnością np. Grzegorz z Sanoka

PIERWSZA FAZA DOMINACJI RENESANSU 1510 - 1543

Literatura to przede wszystkim poezja w języku łacińskim: Paweł z Krosna, Jan z Wiślicy, Mikołaj Hussowczyk, Andrzej Krzycki, Jan Dantyszek i Klemens Janicki. Koniec tego okresu możemy wyznaczyć na rok śmierci Janickiego, Kopernika – 1543.

DRUGA FAZA DOJRZAŁEGO RENESANSU

Szczytowy rozkwit literatury, są to lata 1543 - 1565. Mieści się tu niemal całą twórczość Reja, cała twórczość Modrzewskiego, Kochanowskiego, Szarzyńskiego.

      O obrotach sfer niebieskich Kopernika 1584

      Krótka rozprawa między trzema osobami: Panem, Wójtem a Plebanem Reja,

      mowa A. Frycza Modrzewskiego – jego debiut literacki – Łaski, czyli o karze za mężobójstwo

      

APOGEUM RENESANSU – 1565 DO ROKU 1584

wtedy dojrzewa pokolenie pisarzy młodszych: Kochanowskiego, Górnickiego, Niteckiego

Ukazuje się:

      Dworzanin polski Górnickiego

Robert R. Chodkowski - Początki Tragedii Greckiej [Opracowanie]

Okolicznością powstania dramatu poświęcono wiele badań, a mimo to pozostajemy w sferze hipotez i domysłów ze względu na małą ilość materiałów źródłowych oraz przez sprzeczne świadectwa i możliwość różnej interpretacji - tragedii.

Pewne dowody na istnienie form predramatycznych i parateatralnych pochodzą z epoki mykeńskiej (z czasów sztuki geometrycznej) oraz z wieku VIII i VII. Elementy dramatyczne zawiera m.in. epika homerycka i liryka chóralna. Mimo to brak dowodów pisanych, czy archeologicznych wskazujące na sposób w jaki powstała tragedia, którą Tespis z Ikarii przedstawił w Atenach ok. 534r.  Jego występ (podważa się wgl. istnienie Tespisa – gdyż imię oznacza „boskiego śpiewaka”), zaprezentował niewątpliwie nową formę prezentowania poezji, odmienną od recytowania rapsodów, śpiewaków i tańców chórów cyklicznych. Tespis – wprowadził pierwszego aktora (był nim on sam), oraz  prolog i mowę. G.F. Else – próbował dowieść, że Tespis jest twórcą tragedii, ale jest to sprzeczne z „Poetyką” Arystotelesa (Stagiryta), na którą wszyscy się powołują w swoich badaniach niezależnie od przyjętego poglądu.

Stanisław Srebrny - Wstęp do Antygony [Opracowanie]

Tragedia - rodzaj dramatyczny, który w Atenach V w. stał się wyrazem najwyższych osiągnięć twórczych i niejako sztandarem artystycznym. Element wstrząsającej grozy był nieodłącznym elementem greckich tragedii.

Współcześnie w teatrze mało kto nazywa swe sztuki tragediami. Jeszcze niedawno terminu tego używali: Szekspir, Corneille, Racine, Goethe, Schiller, używano go również w romantyzmie i okresie odpowiadającym naszej Młodej Polsce.

Na nazwę tragedii zasługuje współcześnie utwór dramatyczny, będący pełnym powagi, zawierającym elementy grozy (a nie po prostu smutku), poruszający głębokie zagadnienia, a jego forma dąży do monumentalności -> odpowiada to antycznej treści, gdyż wszystkie te cechy posiadała tragedia w swojej ojczyźnie.

Lev Manovich - Język nowych mediów [Opracowanie]

Nowe media: Internet, witryny WWW, multimedia komputerowe, gry komputerowe, CD-ROM-y i DVD, wirtualna rzeczywistość, książki elektroniczne;

Nowe media - teksty rozpowszechniane przy użyciu komputera np. zdjęcia nagrane na płytę CD; Powstały w wyniku przecięcia się dwu odrębnych procesów - historii technik obliczeniowych i historii technologii medialnych. Mają swój początek ok. 1830 roku wraz z maszyną analityczną Babbage'a i wynalezieniem dagerotypu Daguerre'a;

Komputerowa rewolucja medialna przekształca wszystkie typy komunikacji, w tym: pobieranie danych, przetwarzanie, przechowywanie i dystrybucję, przekształca również wszystkie media - teksty, nieruchome i ruchome obrazu, dźwięki i konstrukcje przestrzenne.

Krzysztof Biedrzycki - o krytyku w telewizji [Opracowanie]

1) Struktura tekstu telewizyjnego jest znacznie bardziej skomplikowana niż tekstu pisanego - język musi się dopasować do specyfiki przekazu telewizyjnego;

2) Język jest uproszczony ze względu na psychologię odbioru przekazu telewizyjnego, bowiem skupienie odbiorcy na słowie jest znacznie słabsze niż w przypadku innych form komunikacji

3) Na klarowność odbioru składa się nie tylko język. W znacznie większym stopniu wpływa na niego reżyseria audycji,obraz, scenografia, światło, statyka bądź dynamika ujmowania mówiących osób przez kamerę, jak również statyka lub dynamika montażu, kontekst akustyczny itd.

Marshall McLuhan - przekaźniki ciepłe i zimne

Podział na przewodniki ciepłe i zimne wg. McLuhana

Zimne - wymagają od odbiorcy większego współudziału w procesie przekazu
- Telefon
- Telewizja
- hieroglify
- Kamień
- Mowa
- Seminarium
- Dialog

Jan Chryzostom Pasek - Pamiętniki [opracowanie + streszczenie]

JAN CHRYZOSTOM PASEK

Pamiętniki – utwór literacki, w którym autor pisze o przeszłości na podstawie własnych bezpośrednich czy też pośrednich wspomnień. Z wyraźnym zamiarem pisania wspomnień, a nie historii danego okresu. Pamiętniki były notką prywatną, nie przeznaczoną do druku, nie podlegającą cenzurze, istniały i rozwijały się poza kontrolowaną sferą piśmiennictwa. O ich kształcie, sposobie narracji, wyborze faktu decyduje przyjęty przez pamiętnikarza cel – często pisano, aby pozostawić ślad po swoim życiu.

*Często nie wiadomo czy dane dzieło to pamiętnik, czy dzieło historyczne.

*W Polsce pamiętniki pojawiły się na przełomie XV/XVI w.

Sarmatyzm [Opracowanie]

Jan Długosz – sarmatyzm europejski

Maciej Miechowita – sarmatyzm azjatycki

Marcin Klomer – podbudował teorię o pochodzeniu sarmatów od słowian.

Albert Krantzius – wykazał przynależność do Germanii, Polski, Rusi, Czech, Anglii, Francji;

Jan Matiasz Sudecki – wywody na temat wschodniego rodowodu Czechów nosiły antysemicki charakter; Wskazywał na związki ze wschodem i słowiańszczyzną – tendencje do szukania genologii swego narodu w Polsce, rozwinął się sarmatyzm jako forma ideologii i kultury – nie jest czymś stałym i niezmiennym.

I okres do lat ’70 XVI w.

- ukształtowała się teoria o sarmackim rodowodzie Słowian;

- przyjęła się nazwa Sarmacji dla całego państwa Jagiellonów;